پایگاه رسمی علی‌رضا پنجه‌یی

سرويس: /فرهنگ و/
کد خبر :52741

1387/6/11
10:48

متن زیر مصاحبه ی  تصحیح شده توسط شاعر است و با گزارش ایسنا متفاوت و دارای توضیحات روشنگرانه است.

گيلان-  خبرگزاري دانشجويان ايران: در کتاب پیامبر کوچک چهار قالب نو برای شعر جهان پیشنهاد شده است .

در واقع هر زباني كه قابليتي همچون زبان فارسي داشته باشد شرايط گنجاندن در قالب مربع را دارد. اين قالب از 16 مربع تشكيل شده كه خواص ويژه ي اين نوع قالب و ماهيت منحصرش كاملا امكان دفاع از آن را مهيا نموده است. اين شاعر و روزنامه نگار گيلاني در گفتگو با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ایسنا)- منطقه خزر در خصوص مجموعه پيامبر كوچك و شب هيچ وقت نمي خوابد، اظهار داشت: اين دو مجموعه در واقع پيامبر كوچك شامل شعرهاي تجربي و پيشنهادي و كارگاهي ست و شب هيچ وقت نمي خوابد را مي توان جلد دوم مجموعه ي عشق اول داست چرا كه در همان فضا و همان تاريخ ها به وقوع پيوسته است. اين شعرها عمدتا به مسائل اجتماعي و عاشقانه در فضايي كشف و شهودي نگاه كرده است. وي افزود: در مجموعه پيامبر كوچك چهار قالب  پيشنهادي به شعر امروز وجود دارد. شعر هاي نگاره اي موسوم به "شعرتوگراف" كه امكان توسعه ي همه جانبه ي آن توسط شاعران ديگر به طور متكثر هست. چرا كه به دريچه هاي نگاه ما به دنيا دريچه ي جديدي به نام ديجيتال افزوده شده است. بازآفريني قالب معما با عنوان "لغ‍ز"، و قالب "وسط چين" كه با بهره و الهام از چيدمان رايانه اي وسط چين  تلاش شده خوانش هاي متعدد شعر تعرفه شود و يك قالب ديگر هم كه در نمايشگاه كتاب تهران در ۲ سال پيش در باره اش سخنراني كرده ام نيز به عنوان "شعر ديجيتالي" هم  مطرح است كه فعلا توسط گوشي هاي همراه و چت مي توان از آن بهره برد و توسعه ي اين گونه شعر در آتي نزديك بسيار پر رنگ خواهد شد. هماهنگي در برنامه هاي نرم افزاري گونه هاي تلفن ِِ  همراه مويدِ توسعه ي اين نو ع شعر خواهد بود چيزي كه اين روزها در دنيا با عنوان ابر متن تئوريزه شده در واقع ملهم از تجربيات جسته گريخته و بعضا در برخي محورها مشترك  اذهان نوگرا  و به ويژه شاعران است. مثلا در قالب مربع شعرهايي كه داراي ۴ كلمه هستند به شكلي در كنار هم قرار مي گيرند كه خوانش هاي مختلف ايجاد مي كنند و اين روش به صورت ضربدري و مستقيم بدون تكرار از چند زاويه تكرار نشدني قابليت خوانش ايجاد مي كند. اين كارها درست است كه تجربي اند و زيبايي شناسي آن ها از ادبيات خاصي برخوردار است اما مطمئن باشيد كه زواياي هندسي زيبايي شناسي آن ها توسط منتقدين و كارشناسان زيبايي شناسي مهندسي خواهد شد. اين كه مثلا مراعات نظير و پارادكس(تضاد) از كلمه به تصوير تغيير شكل دهد در ابتدا كمي مشكل مي نمايد اما كم كم نوع التذاذ محقق شدني است و مطمئنا در نمونه هاي بعدي چه توسط خود واضح اين قالب و چه آنان كه از پي مي آيند ظرفيت ها رفته رفته از حالت خطي به ابعاد منشوري و چند لايه تري ارتقا خواهند يافت.

شعر تو گراف

من > از تمام   تنگی های جهانم

پر از صدای  ؟ ي بی پاسخ

های بی آشیان

من های روشن شبانه ام

  های بی

         های  اشگ

         های بی انتظار

من < از خشک

                                در کویر تشنه ام

های  بی

  های  منتظر

و آه های سرگشته ی بی بی  

من آسمان بی خدایی که

تنها خدا می داند روی زمین

چگونه برهوتی هستم

و ها  بی           

مثل    ها ی ولگرد

پی   خون

و  نمی داند

بي پدري

ربطی به  بی  یی ندارد.

پنجه اي با اشاره به اين نكته كه در مجموعه ی پيامبر كوچك۳شعر در قالب مربع وجود دارد گفت: اينگونه شعر كاملا كشف شهودي بوده هرچند بعدها قابليت چيدمان رياضي گونه مي يابند اما در همان لحظه ي سرودن به هيچ وجه از روي منطق رياضي عمل نشده و خود به خود چنين فرم و قالبي از ذهن شاعر سر زده است، حقانيت قالب جديد مربع زماني آشكار مي گردد  كه در يابيم هر چهار كلمه اي نمي تواند قابليت گنجاندن در اين  ژانر( گونه) را داشته باشد و اين كه تمامي شعرهاي چهار   كلمه اي  چنين خاصيتي ندارند. خاصیتی که به طور ستونی ،ضربدر، از بالا به پایین و از پایین به بالا  کلمات تکرار نمی شوند و در نوع متنوع خوانش غیر مرتب غیر مکرر خوانش نامرتب  یعنی از هر خانه که می خواهی شروع  کنی و توان آن هست که ایجاد خوانش های متعدد ما را به دنیای بازی با مصوت ها و صامت ها ببرد و این به تنهایی  مبین ایجاد دموکراسی برای افزایش ضریب انتخاب مخاطب از شعر است.

 وي اين قالب شعري را امري بديع و قابل معرفي در سطح دنيا دانست و گفت: هر زباني كه قابليتي همچون زبان فارسي  داشته باشد مي تواند  پذيراي قالب و فرم مربع باشد.وي در پايان خاطرنشان كرد: معرفي چنين فرم هايي چه در حوزه زبان و چه فرم پيشنهاد هاي جديد را در حوزه شعر فارسي ارائه  مي دهد كه بر تمام دوست داران زبان فارسي ست كه در معرفي و اشاعه ي آن بكوشند.

پنجه ای گرايش خود به گرافيك را از  دوره ي سردبيري فصلنامه ي گيلان زمین عنوان کرد  و  افزود"با نشانه ها" نخستين شعر نگاره اي من بود كه سال ۱۳۷۴ با آدات استفهام سروده بودم. دغدغه ي گرافيك هنوز با من است و شايد دلايل رسيدن الهام گونه ي ذهنم از همين دغدغه سر چشمه گرفته باشد. همینجا افزوده باشم در ارایه ی این تازه گی ها به هیچ وجه افراط و تفریط صورت نپذیرفته است ، من قدرت آن را دارم که در قالب های جدید غیر خطی بنویسم اما این به روند نهادینگی و عادت مخاطب در شروع معرفی چنین ژانرهایی ضربه می زند تصور شود نیما  هم  اول از افسانه  شروع کرد بعد کم کم افتاد به جان تساوی مصاریع  افتاد  و آن را به هم زد و بعد به قافیه درای دیگری بخشید و بعدها توسط گروندگان  شعر نو،  این شعر به ده ها گونه تغییر زبان و فرم  یافت و از صدها زبان به اشکال نو تر از نو گفته آمد.